Als schrijver heb je inspiratie nodig. Je kunt je eigen verhaal vertellen of putten uit de verhalen van anderen. Hoe zit dat eigenlijk met In je dromen ga jij? Mijn tweede boek dat volgend jaar verschijnt. Is het mijn verhaal of het verhaal van mijn Marokkaanse vriendin? Zij vertelde mij het verhaal van haar moeder, dus is het dan misschien haar moeders verhaal?

Een paar keer tijdens het schrijven, voelde ik me een verhalendief. Ik schreef op wat mijn vriendin me verteld had over haar moeder, ik schreef het tot in detail op, sterker nog: ik kroop in de huid van haar moeder en stelde me voor dat ík daar eten moest koken in de brandende zon voor twee mensen die mij mishandelden. Dat ík degene was die fouten maakte, niets goed kon doen in hun ogen en daarvoor werd gestraft.

Ik heb dat niet meegemaakt, gelukkig, maar kon het me wel inbeelden. Ik wilde die heftige scene puur houden, de details voor zichzelf laten spreken. Maar telkens dacht ik eraan dat het de moeder van mijn vriendin écht is overkomen en dan stelde ik me voor dat mijn vriendin het later zou lezen, dat ze zou schrikken, dat ze er verdrietig van zou worden. Dat maakte het schrijven lastig. Zij vertelde me wel dat haar moeder mishandeld werd, maar niet hoe of hoe erg. Ze was nog niet geboren toen dit gebeurde. Het was gebruik, zei ze, in die tijd. De schoonmoeders, waarbij de nieuwe dochters in huis kwamen, wilden ze heropvoeden.

Dat maakte indruk op mij. Ik heb de sterke overtuiging dat mensen in wezen goed zijn. Maar al vroeg in onze levens krijgen we te horen wat we allemaal verkeerd doen. Zelfs als je liefdevolle ouders hebt, wordt je ‘wezen’ (je natuurlijke zelf), vaak goedbedoeld, geweld aangedaan. ‘Doe dat nou niet, straks val je’ ‘neem een voorbeeld aan je broer’ ‘jammer hoor, die 6 voor wiskunde’. We leven in een kritische cultuur, waarin schaamte en schuld in allerlei vormen voorkomen. Dit veroorzaakt disconnectie (afstand) in plaats van connectie (nabijheid). Doordat mijn vriendin mij het verhaal van haar overleden moeder vertelde en daarmee ook haar eigen verhaal en ik naar haar luisterde, wilde luisteren, raakten we meer en meer verbonden. En omdat ik in alle openheid luisterde en niets veroordeelde (ik wilde het verhaal zo eerlijk en gedetailleerd mogelijk vertellen) durfde zij steeds dieper het verhaal van haar moeder en zichzelf in te gaan, kwetsbaar te zijn. Ik voelde soms letterlijk haar schaamte over bepaalde dingen door haar woorden heen. Pas als je vertelt over je schaamte of je schuldgevoel en pas als iemand daar ‘open’ naar luistert, kan er verbinding ontstaan.

Toen ik dat ervoer en begreep, wist ik dat het ook mijn verhaal was. Wist ik dat ik geen verhalendief ben maar een verhalenverteller.

Ze zei een keer: ‘De kracht van vrouwen zit in hun verhalen.’ Beter kan ik het niet verwoorden.

Mijn boek is bijna af, de cover is klaar en ik ben er zo blij mee. Het beeld –het meisje als een silhouet vol beweging, de vlieger hoog in de lucht, de vage bergen op de achtergrond en de zon die nog net een laatste lichtstraal over de aarde werpt – én de warme kleuren, ademen de sfeer van het verhaal. Zo komt alles samen, zo ontstaat verbondenheid: door het vertellen van verhalen en ernaar te luisteren.

In je dromen ga jij verschijnt februari 2019 bij Luitingh Sijthoff.